Wat is Mentale Weerbaarheid?

Mentale weerbaarheid is een combinatie van veerkracht, de nieuwsgierigheid en drive om jezelf te ontwikkelen, en het vertrouwen in je eigen capaciteiten en interacties met anderen.

Het is nauw verwant aan kwaliteiten als doorzettingsvermogen, veerkracht en grit, maar het is een breder concept. Velen beschouwen veerkracht – een reactief begrip - als het vermogen om te herstellen van tegenslagen. Onder mentale weerbaarheid vallen óók proactieve aspecten zoals het zoeken naar uitdaging, verandering en kansen. 

Veerkracht wordt soms omschreven als iets dat je helpt overleven, mentale weerbaarheid helpt je om te groeien.

Mentale weerbaarheid gaat niet over stoerheid, macho of onverschilligheid. Het gaat om het tonen van kracht en assertiviteit, en vertrouwen hebben bij het vinden van oplossingen voor problemen, zelfs wanneer de kansen zich tegen je keren.

Betere gezondheid en prestaties

Mentale weerbaarheid is belangrijk omdat mentaal weerbare individuen mentaal en fysiek gezonder zijn en beter presteren. Mentaal weerbare individuen presteren consistent onder druk en gaan beter om met stress en uitdagingen.

Onderzoek toont aan dat mentaal weerbare kinderen tot 25% beter presteren tijdens examens. Ze slapen beter, zijn meer aanwezig en actiever in de klas en ze hebben hogere aspiraties. Ze maken een vlottere overgang van de lagere naar de middelbare school, worden minder gepest en vertonen minder kans om asociaal gedrag te vertonen. 

Mentale weerbaarheid: de oorsprong

Het concept mentale weerbaarheid wordt al meer dan 30 jaar gebruikt in de sportpsychologie om de prestaties van atleten te verbeteren. Het werd voor het eerst omschreven in 1982 door prestatiepsycholoog dr. Jim Loehr als 'het vermogen om consistent te presteren op het hoogste niveau van je eigen kunnen, ongeacht de wedstrijdomstandigheden'.

Loehr suggereerde dat mentale weerbaarheid een essentiële kwaliteit was die in de hoofden van winnaars aanwezig was en geloofde dat het geleerd kon worden. Loehr werkte met honderden topsporters, van wie velen onder zijn leiding wereldkampioen werden. Mentale weerbaarheid bleef echter vooral een op topsport gericht concept.

Dit veranderde na aanhoudend onderzoek en publicaties van professor Peter Clough, die de leerstoel toegepaste psychologie bekleedt aan de Manchester Metropolitan University. Hij definieert mentale weerbaarheid als ‘een persoonlijkheidskenmerk dat voor een groot deel bepaalt hoe mensen reageren op uitdaging, stress en druk, ongeacht hun omstandigheden’.

Door zijn onderzoek, dat voortbouwt op concepten als veerkracht en hardiness (cognitieve hardheid), ontdekte Clough dat er vier attributen zijn voor mentale weerbaarheid. Deze worden de 4 C's genoemd. 

Clough's werk bracht het begrip mentale weerbaarheid van een concept voor topsporters naar iets dat toepasbaar is op elk individu of elke bedrijfstak.

De 4 aspecten van mentale weerbaarheid

De hoekstenen van mentale weerbaarheid zijn volgens Clough de 4 C’s van Controle, Commitment (betrokkenheid), Challenge (uitdaging) en Confidence (vertrouwen).

Controle

Controle staat voor een gevoel van eigenwaarde hebben en het beschrijft de mate waarin een persoon het gevoel heeft controle te hebben over zijn/haar leven en omstandigheden. Belangrijker nog, het beschrijft de mate waarin de persoon zijn of haar emoties kan controleren.

Een mentaal weerbaar persoon met een hoge mate van controle zet door, ongeacht hoe hij/zij zich voelt, en werkt zich door emotioneel zwaarbeladen situaties heen zonder ogenschijnlijk afgeleid te worden of te ontsporen. 

Commitment (betrokkenheid)

Commitment gaat over doelgerichtheid en vasthoudend zijn. Het beschrijft de mate waarin iemand bereid is om meetbare doelen te stellen en toezeggingen te doen die, als ze eenmaal zijn gedaan, ook worden nagekomen.

Een mentaal weerbaar persoon met een hoge score op commitment stelt doelen en doet wat nodig is om die te bereiken.

Challenge (uitdaging)

Uitdaging beschrijft de mate waarin het individu grenzen verlegt, verandering omarmt en risico's accepteert. Het gaat ook over hoe een persoon alle resultaten ziet, goed en slecht.

Iemand die hoog scoort op de C van challenge, houdt doorgaans van nieuwe omgevingen, ontmoet graag nieuwe mensen, omarmt innovatie en creativiteit en raakt snel verveeld door routine.

Confidence (vertrouwen) 

Vertrouwen maakt het plaatje compleet en beschrijft niet alleen het vertrouwen dat mensen hebben in hun eigen capaciteiten, maar ook het vertrouwen om anderen te kunnen beïnvloeden en om conflicten en uitdagingen aan te pakken.

Wanneer zij voor een uitdaging staan, hebben mentaal weerbare personen het zelfvertrouwen om met lastige situaties om te gaan. Zij hebben de innerlijke kracht om hun mannetje te staan wanneer dat nodig is. Ook brengen zij hun visie duidelijk naar voren en gaan gemakkelijk om met tegenwerpingen.

MENTALE WEERBAARHEID METEN

’s Werelds meest gebruikte mentale weerbaarheid-test is de MTQ. In 2002 publiceerde Clough 's werelds eerste valide en betrouwbare enquête om Mental Toughness te meten, de MTQ48. Dit psychometrische onderzoek bestaat uit 48 vragen over dat mentale weerbaarheid en meet de 4 C’s op individueel of groepsniveau.

mentale weerbaarheid ontwikkelen

Mentale weerbaarheid is een plastische persoonlijkheidseigenschap, wat betekent dat het kan worden ontwikkeld. Door het ontwikkelen van mentale weerbaarheid en het verwerven van tactieken en strategieën die mentaal weerbare mensen gebruiken, leer je bijvoorbeeld effectief om te gaan met stress doordat je fundamentele veranderingen aanbrengt in de manier waarop je over problemen denkt.

Outward Bound Nederland

Outward Bound® en de Compass Rose zijn elk geregistreerde handelsmerken van Outward Bound® International. Outward Bound® Nederland is een educatieve non-profit organisatie geregistreerd onder nummer 63491419.

ACCREDITERING

Outward Bound International

Outward Bound® Nederland is er trots op deel uit te maken van Outward Bound® International. Outward Bound® International is de ledenorganisatie van het wereldwijde Outward Bound® netwerk. Dit netwerk bestaat uit 34 Outward Bound® scholen over de hele wereld.